KOYULAŞTIRILMIŞ SÜT VE SÜT TOZU TEBLİĞİ

12.04.2005 tarih R.G.25784

Türk Gıda Kodeksi

KOYULAŞTIRILMIŞ SÜT VE SÜT TOZU TEBLİĞİ

Tebliğ No 2005/18

Tarım ve Köyişleri Bakanlığından 

Amaç

Madde 0001:

Bu Tebliğin amacı, koyulaştırılmış süt ve süttozunun, tekniğine uygun ve hijyenik şekilde üretimi, hazırlama, işleme, muhafaza, depolama, taşıma ve pazarlamasını sağlamak üzere özelliklerini belirlemektir.

Kapsam

Madde 0002:

(16.08.2002 tarih ve 24848 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2002/43 sayılı Tebliğin 1 inci maddesiyle değişen şekli.) Bu Tebliğ, meyve suyu, meyve suyu konsantresi, meyve püresi, meyve püresi konsantresi, meyve suyu tozu ve meyve nektarını kapsar. Bu Tebliğ, özel beslenme amaçlı gıda maddelerini kapsamaz.

Hukuki Dayanak

Madde 0003:

Bu Tebliğ, 24.06.1995 tarih ve 560 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin 7 nci maddesine göre hazırlanmıştır.

Tanımlar

Madde 0004:

(16.08.2002 tarih ve 24848 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2002/43 sayılı Tebliğin 2 nci maddesiyle değişen şekli.) Bu Tebliğde geçen;

Meyve: Meyve suyu ve meyve nektarı üretimi için gerekli temel unsurları taşıyan taze veya soğukta muhafaza edilmiş, sağlam, yeterli olgunlukta, domates hariç tüm meyveleri,

Meyve nektarı: Meyve suyu, meyve suyu konsantresi, meyve püresi, meyve püresi konsantresi veya EK-2’ye de uygun olan bu ürünlerin karışımına şeker ve/veya bal, su katılmasıyla elde edilen fermente olmamış, ancak fermente olabilen ürünleri,

Şekersiz veya bal ilavesiz meyve nektarı: Doğal halde şeker içeriği yüksek meyvelerin tek tek veya birlikte karıştırılarak, şeker veya bal katılmaksızın elde edilen ürünleri,

Meyve püresi -pulpu-: Meyvelerin suyu ayrılmaksızın; soyularak veya bütün olarak, yenilebilen kısımlarının ezilmesi ile elde edilen fermente olmamış, ancak fermente olabilen ürünleri,

Meyve püresi konsantresi: Meyve püresinden suyun belirli bir kısmının fiziksel yolla ayrılması ile elde edilen ürünleri,

Meyve suyu: Mekanik işlemlerle meyveden elde edilen, elde edildiği meyvenin tipik renk, tat ve koku özelliklerini gösteren, fermente olmamış ancak fermente olabilen ürünleri,

Turunçgil meyve suyu: Meyvenin endokarbından yapılan ürünleri,

Misket limonu suyu: Tüm meyveden ve meyve kabuğunun bir kısmının en azı kalacak şekilde, uygun üretim tekniği ile elde edilen ürünleri,

Meyve suyu konsantresi: Meyve suyunun su içeriğinin belirli bir kısmının fiziksel yolla uzaklaştırılması ile elde edilen ürünleri,

Meyve suyu tozu: Meyve suyundan, suyun olabildiğince tamamının fiziksel yolla uzaklaştırılması ile elde edilen ürünleri, ifade eder.

Ürün Özellikleri

Madde 0005:

(16.08.2002 tarih ve 24848 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2002/43 sayılı Tebliğin 3 üncü maddesiyle değişen şekli.) Bu Tebliğ kapsamındaki ürünlerin özellikleri aşağıda verilmiştir.

a) Meyve suyu ve benzeri içecekler, elde edildikleri meyvenin tipik tat, renk ve kokusunda olmalıdır. Bu ürünlere işleme sırasında uzaklaştırılan doğal uçucu bileşikler, uzaklaştırıldığı miktarda katılmalıdır.

b) Meyve suyu doğrudan meyveden elde edilebileceği gibi meyve suyu konsantresinden konsantrasyon sırasında ayrılan su ve aroma maddelerinin tekrar ilavesiyle de elde edilebilir. Konsantreye ilave edilecek su konsantrasyon sırasında ayrılan su ile aynı oranda ve içilebilir nitelikte olmalı, elde edilecek meyve suyu aynı meyveden elde edilen meyve suyu ile benzer duyusal, mikrobiyolojik ve kimyasal özellikleri göstermelidir. Aromanın yeniden oluşturulması için, meyve suyunun konsantrasyonu sırasında ayrılan doğal uçucu bileşikler uzaklaştırıldığı miktarda eklenmeli ve tanımlarda geçen meyve suyuna bağlı olarak, aynı çeşit meyveden elde edilen meyve suyu ile aynı analitik ve duyusal özelliklere sahip olmalıdır.

c) Meyve suyu üretiminde bir veya birden fazla meyve suyu ve/veya meyve püresi karıştırılabilir.

d) Doğrudan tüketime sunulan meyve suyu konsantrelerinde fiziksel yolla ayılacak olan suyun miktarı en az %50 olmalıdır.

e) Üzüm ve armut suyu dışında; meyve suyu, meyve suyu konsantresi ve meyve suyu tozuna şeker katılabilir. Bu ürünlere katılacak şeker miktarı, asitliği düzenlemek için kuru madde üzerinden 15 g/L’den, tatlandırmak için 100 g/L’den ve limon, misket limonu, bergamot, frenk üzümü suyunda ise 200 g/L’den fazla olmamalıdır.

f) Meyve nektarı üretiminde meyve suyu veya meyve püresinin uygun karışımları ile bir veya birden fazla meyve nektarı karıştırılabilir.

g) Nektarlara katılacak şeker ve/veya bal miktarı, son ürünün toplam ağırlığının %20’sinden fazla olmamalıdır.

h) Nektarlar; kısmen veya tamamen tatlandırıcı kullanılarak şekersiz veya enerjisi azaltılmış olarak da hazırlanabilir. Meyve suyu üretimi için; beyaz şeker, yarı beyaz şeker, rafine şeker, dekstroz monohidrat, susuz dekstroz, kurutulmuş glukoz şurubu, fruktoz, konsantre meyve suyundan meyve suyu ve meyve nektarı üretimi için ise yukarıda belirtilen şekerlere ilave olarak glukoz şurubu, şeker çözeltisi, invert şeker çözeltisi, invert şeker şurubu ve EK-1’de özellikleri belirtilen sulu sakaroz çözeltisi katılabilir.

ı) Konsantreden hazırlanmayan meyve suyunda kullanılacak şekerlerde su oranı %2’den fazla olmamalıdır.

i) Nektarlarda en az meyve suyu ve/veya meyve püresi ile toplam asitlik miktarları EK-2’de verilmektedir. Ayrıca karışık nektarlarda; meyve suyu ve/veya meyve püresi ile toplam asitlik miktarları EK-2’deki değerlerle orantılı olmalıdır.

j) Asitliği düzenlemek için; meyve suyu, meyve suyu konsantresi, meyve suyu tozu ve meyve nektarına katılacak limon suyu ve/veya konsantresi susuz sitrik asit cinsinden 3 g/L’den fazla olmamalıdır.

Aynı meyve suyu veya nektarına birden fazla asit eklendiğinde; eklenen her bir asitin izin verilen % miktarının toplamı, son üründeki toplam asit miktarını geçmemelidir.

k) Meyve suyuna, konsantreden hazırlanmış olsa da; aynı anda şeker ve asit katılması yasaktır.

l) Meyve suyu ve benzeri ürünlerde etil alkol miktarı 5 g/L’den fazla olmamalıdır.

m) Ananas, elma ve üzüm suyuna en fazla 3 g/L sitrik asit katılabilir.

n) Elma veya armuttan veya bu meyvelerin karışımlarından elde edilen meyve nektarına en fazla 5 g/L laktik asit katılabilir.

o) Ananas suyunda dimetil-polisiloksan en fazla 10 mg/L kullanılabilir.

p) Meyve suyu, meyve suyu konsantresi, meyve nektarı ve meyve suyu tozunun üretimi sırasında uygulanan işlemlerin ve işlem sırasında kullanılan şeker ve benzeri maddeler, katkı maddeleri ve işlem yardımcılarının son üründeki kalıntısı insan sağlığına zarar verecek düzeyde olmamalıdır.

r) Üzüm suyunda; fiziksel işlemlerle desülfitleme; kazein, yumurta beyazı ve diğer hayvansal albüminlerle klarifikasyon; D-Tartarik ve L-Malik asitlerin çift kalsiyum tuzunun az miktarlarda eklenebildiği nötral potasyum tartarat veya kalsiyum karbonat ile kısmi deasidifikasyon yapılabilir.

s) Meyve suyu tozu üretiminde meyve suyunun fiziksel işlemle veya direkt alev dışında herhangi bir işlemle toplam dehidrasyonuna izin verilebilir. Aynı çeşit meyveden elde edilen veya dehidrasyon sırasında ayrılmış olan uçucu bileşiklerin yeniden oluşturulması zorunludur.

ş) Meyve suyu konsantresi elde etmek için üzüm, turunçgil meyveleri, ananas, armut, şeftali ve kayısı dışındaki meyve sularının üretiminde difüzyon işlemine izin verilir. Bu şekilde elde edilen meyve suları, mekanik işlemlerle elde edilen meyve suları ile aynı duyusal ve analitik özelliklere sahip olmalıdır.

t) Meyve suyu konsantresi üretiminde, sadece direkt tüketime sunulacak ön paketleme yapılmış meyve suyu konsantrelerine tatlandırmak amacıyla şeker katılabilir ve katılacak toplam şeker miktarı, konsantreden elde edilmiş meyve suyu hacmi ile orantılı olarak (e) bendinde belirtilen miktardan fazla olamaz.

u) Difüzyon işlemi; üzüm, turunçgil meyveleri, ananas, armut, şeftali ve kayısı dışındaki meyve suyu konsantresinden elde edilen meyve sularının üretiminde uygulanabilir. Difüzyon işlemi uygulanmış meyve suları, tanımlarda bulunan meyve suyu konsantrelerinden elde edilen meyve suları özellikleri ile uyumlu ve en az mekanik işlemlerle elde edilen konsantreden elde edilen meyve suları ile aynı duyusal ve kimyasal özelliklere sahip olmalıdır.

Katkı Maddeleri

Madde 0006:

Meyve suyu ve benzeri ürünlerde kullanımına izin verilen katkı maddeleri Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinin 2 nci bölümüne uygun olmalıdır.

İşleme ve İşlem Yardımcıları

Madde 0007:

(16.08.2002 tarih ve 24848 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2002/43 sayılı Tebliğin 5 inci maddesiyle değişen şekli.) Meyve suyu, meyve suyu konsantresi, meyve nektarı ve meyve suyu tozunda; mekanik ekstraksiyon işlemi, fiziksel işlem, difüzyon işlemi ile antioksidan etki oluşturmaya yetecek kadar L-askorbik asit-E 300, azot, karbondioksit-E 290, pektolitik, proteolitik, amilolitik enzimler, yenilebilir jelatin, taninler, bentonit, silika aerojel, kaolin, aktif kömür ve asbest, perlit, yıkanmış diatomit, selüloz, çözünemeyen poliamid gibi inert filtrasyon yardımcıları kullanılabilir.

Bulaşanlar

Madde 0008:

Meyve suyu ve benzeri ürünlerde, bulaşanların miktarı Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinin 4 üncü bölümünde belirlenen limitleri aşmamalıdır.

Pestisit Kalıntıları

Madde 0009:

Meyve suyu ve benzeri ürünlerin üretiminde kullanılan meyvelerdeki pestisit kalıntı miktarları, Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinin 5 inci bölümünde meyveler için belirlenen limitleri aşmamalıdır.

Hijyen

Madde 0010:

Meyve suyu ve benzeri ürünlerle ilgili hijyenik kriterler aşağıda verilmiştir:

Meyve suyu ve benzeri ürünler, Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinin 7 nci bölümündeki genel kurallara uygun olarak hazırlanmalıdır.

Meyve suyu ve benzeri ürünlerde normal depolama koşullarında gelişebilen hiçbir mikroorganizma ve mikroorganizma kaynaklı sağlığa zararlı miktarda hiçbir madde bulunmamalıdır.

Ambalajlama ve etiketleme-işaretleme

Madde 0011:

(16.08.2002 tarih ve 24848 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2002/43 sayılı Tebliğin 6 ncı maddesiyle başlığı ile birlikte değişen şekli.) Meyve suyu ve benzeri ürünlerin ambalajlanması ve etiketleme-işaretlenmesi ile ilgili kurallar aşağıda verilmiştir.

Meyve suyu ve benzeri ürünlerde “Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği”nin Ambalajlama ve Etiketleme-İşaretleme bölümüne uygun ambalaj maddeleri kullanılmalıdır.

Ambalajların dolum oranı hacimce en az %90 olmalıdır.

Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinin Ambalajlama ve Etiketleme-İşaretleme Bölümü’ne ek olarak aşağıdaki bilgiler de etikette bulunmalıdır:

Bir meyveden hazırlanan ürünlerde asitlik düzenleyici olarak kullanılan limon suyu hariç olmak üzere meyve adı, iki veya daha fazla meyveden hazırlanan ürünlerde, meyve suyu veya pürenin azalan ağırlığına göre meyve adı, üç ve daha fazla meyve kullanılması halinde karışık meyve veya benzeri ifade veya kullanılan meyve adedi.

Meyve suları, şeker katkısı ile tatlandırıldığında; “Şeker ilave edilmiştir” veya yerini tutacak bir ifade ve kuru madde üzerinden g/L olarak şeker miktarı.

Ürün adı ile aynı yüzde olacak biçimde tamamen veya kısmen konsantreden elde edilen meyve suları ve nektarlar için “……….Konsantresinden” ifadesi, meyve nektarlarında, meyve suyu, meyve püresi veya bunların karışımı (meyve suyu miktarı veya meyve püresi miktarı en az %…..) ifadesi.

Şeker eklenen ürünlerde, etikette belirtilen miktar, eklenen gerçek miktarın %15 ini geçmemelidir.

Ürüne katılan L- Askorbik asit etikette C vitamini olarak gösterilemez.

Tek bir meyveden elde edilen ürünlerin etiketinde, meyve adının yanında meyve kelimesi veya meyve kelimesini içeren tanımlamalar ürün isminde yer almamalıdır.

Tanımlarda geçen “Meyve Suyu Tozu” ürününün etiketlenmesinde, “toz” ifadesi, “kurutulmuş” ifadesi ile yer değiştirebilir ve dondurarak kurutma gibi özel işlemlerle üretilen ürünlerde, özel işlemin adı ile yer değiştirerek veya birlikte kullanılabilir.

Meyve suyu konsantresinden meyve suyu ve meyve püresi üretiminde uygulanan yeniden oluşturma işlemlerinde kesinlikle kullanılması gereken maddelerin etikette belirtilmesi zorunludur. Konsantre meyve suyuna veya meyve suyu tozuna yeniden oluşturma için katılan aroma maddelerinin etikette belirtilmesi isteğe bağlıdır.

Meyve suyu, meyve suyu konsantresi, meyve nektarı ve meyve suyu tozunda analizle belirlenen SO2 miktarının 10 mg/L yi geçmediği durumlarda Ek-3’te belirtilen SO2 ve tuzları ile desülfitleme işlemi ve üzüm suyunun D-Tartarik ve L-Malik asitlerin çift kalsiyum tuzlarının az miktarlarda katılarak nötral potasyum tartarat veya kalsiyum karbonat ile kısmi deasidifikasyonunda kullanılan maddelerin bileşen olarak değerlendirilmez ve etikette belirtilmez.

Taşıma ve Depolama

Madde 0012:

Meyve suyu ve benzeri ürünlerin depolama ve taşınmasında Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinin 10 uncu bölümündeki kurallara uyulmalıdır.

Numune Alma ve Analiz Metodları

Madde 0013:

Meyve suyu ve benzeri ürünlerden, üretim hattından ve muhafaza deposundan numune alınmasında Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinin 11 inci bölümündeki kurallara uyulmalıdır. Numune uluslararası kabul görmüş metodlara göre analiz edilmelidir.

Tescil ve Denetim

Madde 0014:

Meyve suları ve benzeri ürünleri üreten ve satan işyerleri; tescil ve izin, ithalat işlemleri, kontrol ve denetim sırasında bu Tebliğ hükümlerine uymak zorundadır. Bu hükümlere uymayan işyerleri hakkında 24/6/1995 tarihli ve 560 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamede değişiklik yapan 4128 sayılı Kanun hükümlerine göre yasal işlem yapılır.

Uygulama ve Denetim

Madde 0015:

Bu Tebliğe ait hükümler; 03.11.1995 tarihli ve 4128 sayılı Kanun ve 24.06.1995 tarihli ve 560 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye göre Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığınca uygulanır.

Uygulama ve Denetim

Madde 0016:

(16.08.2002 tarih ve 24848 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2002/43 sayılı Tebliğin 7 nci maddesiyle eklenmiştir.) Bu Tebliğ, 93/77/EEC “Meyve Suyu ve Benzeri Ürünler” ve 93/45/EEC sayılı “Şeker veya Bal İlavesiz Üretilen Nektarlar” Komisyon Direktifleri dikkate alınarak, Avrupa Birliği’ne uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.

Yürürlükten Kaldırılan Mevzuat

Madde 0016:

(16.08.2002 tarih ve 24848 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2002/43 sayılı Tebliğin 7 nci maddesiyle madde numarası teselsül ettirilmiştir.) Bu Tebliğle;

TS 1535 Portakal Suyu

TS 3631 Vişne Suyu

TS 3632 Üzüm Suyu

TS 3633 Elma Suyu

TS 3986 Mandarin Suyu

TS 3984 Çilek Nektarı

TS 3985 Erik Nektarı

TS 3684 Vişne Suyu Konsantresi

TS 3685 Üzüm Suyu Konsantresi

TS 3686 Elma Suyu Konsantresi

standartları mecburi uygulamadan kaldırılmıştır.

Avrupa Birliğine uyum

Madde 0017:

Bu Tebliğ 2001/114/EC sayılı Koyulaştırılmış Süt ve Süttozu ile ilgili Komisyon Direktifi dikkate alınarak Avrupa Birliği’ne uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.

Geçici Madde 0001:

Halen faaliyet gösteren, bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünleri üreten ve satan işyerleri yayımı tarihinden itibaren 1 yıl içinde bu Tebliğ hükümlerine uymak zorundadır. Bu süre içinde gerekli düzenlemeleri yapmayan işyerleri ve satış yerlerinin faaliyetine izin verilmez. Bu işyerleri hakkında 24.06.1995 tarih ve 560 sayılı Gıdaların Üretimi Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamede değişiklik yapan 03.11.1995 tarihli ve 4128 sayılı Kanun hükümlerine göre yasal işlem yapılır.

Yürürlük

Madde 0018:

(16.08.2002 tarih ve 24848 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2002/43 sayılı Tebliğin 7 nci maddesiyle madde numarası teselsül ettirilmiştir.) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürürlük Madde 0019:

Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 0020:

Bu Tebliği Tarım ve Köyişleri Bakanı yürütür.

EK – 1

Koyulaştırılmış Sütlere Ait Yağ ve Kuru Madde Oranları

	Süt Yağı(Ağırlıkça, %)	Süt Kuru Maddesi (Ağırlıkça, %)
Koyulaştırılmış Yağsız Süt	Süt Yağı  1	En az 20
Koyulaştırılmış Yarım Yağlı Süt	1 < Süt Yağı  7,5	En az 20
Koyulaştırılmış Tam Yağlı Süt	Süt Yağı > 7,5	En az 25
Koyulaştırılmış Yüksek Yağlı Süt	Süt Yağı  15	En az 26,5
Şekerli Koyulaştırılmış Yağsız Süt	Süt Yağı  1	En az 24
Şekerli Koyulaştırılmış Yarım Yağlı Süt	1 < Süt Yağı  8	En az 24
Şekerli Koyulaştırılmış Tam Yağlı Süt	Süt Yağı > 8	En az 28

EK – 2

Süttozlarının Bileşimi

	Süt Yağı(Ağırlıkça,%)	Nem Miktarı* (Ağırlıkça, %)
Yağsız Süttozu	Süt Yağı  1,5	En fazla % 5
Yarım Yağlı Süttozu	1,5 < Süt Yağı  26	En fazla % 5
Tam Yağlı Süttozu	26 < Süt Yağı  42	En fazla % 5
Yüksek Yağlı Süttozu	Süt Yağı > 42	En fazla % 5

* Süt kuru maddesi ve yağsız süt kuru maddesi, laktozun kristalizasyon suyunu da içermektedir.