6 Mayıs 2004 PERŞEMBE   Sayı : 25454

ORMAN KÖYLÜLERİ KALKINMA HİZMETLERİNE İLİŞKİN ESAS VE USULLER

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam ve Tanımlar

Amaç

Madde 1 —

Bu Esas ve Usuller; ormanların korunması, geliştirilmesi, işletilmesi ve genişletilmesi hedeflerine ulaşılmasını sağlamak üzere, ormanların içinde ve bitişiğinde yaşayan köy halkının kalkınmalarına katkıda bulunmak suretiyle ormanlar üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak için oluşturulan özel ödeneğin kullanım esaslarını belirlemek amacıyla hazırlanmıştır.

Kapsam

Madde 2 —

Bu Esas ve Usuller elde edilecek gelirler ile yapılacak harcamaların kapsamını ve çeşitlerini; yardımların genel, özel şart ve esaslarını, vade ve faiz hadlerini; yardım ile ilgili yıllık iş programının hazırlanması ve uygulanmasını kapsar.

Dayanak

Madde 3 —

Bu Esas ve Usuller 4629 sayılı Bazı Fonların Tasfiyesi Hakkında Kanun’un geçici 1 inci maddesi gereğince hazırlanmıştır.

Tanımlar

Madde 4 — Bu Esas ve Usullerde geçen;

Bakanlık: Çevre ve Orman Bakanlığını,

Bakan: Çevre ve Orman Bakanını,

Genel Müdürlük: Orman-Köy İlişkileri (ORKÖY) Genel Müdürlüğünü,

İl müdürlüğü: İl çevre ve orman müdürlüğünü,

Orman köyü: Orman içi ve ormana bitişik köyleri,

Orman içi köyü: Mülki sınırları içinde orman olması şartı ile evlerin toplu bulunduğu yerleşim alanından itibaren aralıksız devam eden arazileri dört yönden ormanla çevrili köyleri,

Ormana bitişik köyler: Mülki sınırları içinde orman olup da orman içi sayılma yan köyleri,

Orman köylüsü: Orman köyü nüfusuna kayıtlı olup, sürekli olarak bu köylerde oturan halkı,

Kalkınma havzası: Orman köylerinin kalkındırılması amacıyla hazırlanan plan ve projelerin kapsadığı il, ilçe veya su havzası bazındaki alanı,

Kooperatif: Orman köylerinde oturan köylülerce, kendi aralarında 1163 sayılı Kooperatifler Kanununa göre kurulmuş veya durumları bu Kanun hükümlerine intibak ettirilmiş, çok amaçlı tarımsal kalkınma kooperatiflerini,

Kooperatif birliği: Bu maddede tanımlanan kooperatiflerin kendi aralarında 1163 sayılı Kooperatifler Kanununa göre kurdukları birlikleri,

Banka hesabı: Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankasında açılan Orman Köylüleri Kalkınma Gelirleri Hesabını,

İşletme kredisi: Üç yıla kadar (üçüncü yıl dâhil) süreyle verilen krediyi,

Ferdi kredi: İki yıldan on beş yıla kadar (on beşinci yıl dâhil) süreyle ailelere verilen krediyi,

Kooperatif ve kooperatif birliği kredisi: Beş yıldan on beş yıla kadar (on beşinci yıl dâhil süreyle kooperatif ve kooperatif birliklerine verilen krediyi,

İdare: Çevre ve Orman Bakanlığını, Orman-Köy İlişkileri Genel Müdürlüğünü, valiliği, il çevre ve orman müdürlüğünü ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Özel Ödenek, Gelirleri ve Kullanımı

Özel Ödenek

Madde 5 —

Bu Esas ve Usullere göre yürütülecek orman köylüleri kalkınma çalışmaları için aşağıda belirtilen gelirler, Genel Bütçeye gelir ve Bakanlık Bütçesine özel ödenek kaydedilir.

Gelirler;

a) 6831 sayılı Orman Kanununun 31, 32, 33 ve 35 inci maddeleri gereğince verilenlerle, dış memleketlere ihraç edilenler hariç olmak üzere Devlet orman işletmelerinden tomruk, yarı mamul kereste ve odun dışı orman ürünü alanlardan satış bedeli üzerinden yüzde üç oranında alınacak hisseden,

b) 6831 sayılı Orman Kanunu ve 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu hükümleri gereğince verilecek izin veya irtifak haklarına dayanılarak; Devlet ve diğer kamu tüzel kişileriyle özel hukuk tüzel kişilerince kâr gayesi bulunmaksızın ve kamu yararına hizmetlerde kullanılmak üzere yapılacak tesisler dışındaki her türlü tesisin, proje toplam bedelinin orman sahasına isabet eden kısmından yüzde üç oranında alınacak hisseden,

c) Devlet orman işletmelerinin senelik safi kârlarından yüzde on oranında alınacak hisseden,

d) Kullandırılmış kredilerin geri dönüşü, her türlü faiz, bağış ve diğer gelirler ile bu Esas ve Usullerin 19 uncu maddesi gereğince icra yoluyla tahsil olunacak meblağlardan,

e) Bakanlık ve Maliye Bakanlığınca müştereken belirlenerek Genel Bütçenin transfer faslına konulacak ödenekten meydana gelir.

Bu gelirlerin tahsili için düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden ve harçtan muaftır.

Yukarıda belirtilen gelirler Bakanlık ile Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası arasında yapılacak protokol hükümleri çerçevesinde ilgili banka şubeleri aracılığıyla tahsil edilir. Yapılan tahsilât Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankasının Bakanlıkça uygun görülecek bir şubesinde açılacak Orman Köylüleri Kalkınma Gelirleri hesabına aktarılır. Aktarılan bu tutarlar ilgili şubece her ay sonunda Bakanlık Merkez Saymanlık Müdürlüğünün Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası nezdindeki cari hesabına aktarılır. Aktarılan bu tutarlara ilişkin bilgiler Genel Müdürlüğe bildirilir.

Söz konusu tutarlar Saymanlıkça bu Esas ve Usuller kapsamında yer alan hizmetlerde kullanılmak üzere bir yandan genel bütçenin (B) cetveline özel gelir, diğer yandan Bakanlık Bütçesinde mevcut veya yeni açılacak tertiplere Maliye Bakanlığınca özel ödenek kaydedilir.

Bu suretle özel ödenek kaydedilen miktarlardan yılı içerisinde harcanmayan tutarları ertesi yıl bütçesine devren gelir ve özel ödenek kaydedilir.

Özel Ödeneğin Kullanımı

Madde 6 —

Özel Ödenek tertibinden yapılacak harcamalar, bu Esas ve Usullerin 1 inci maddesinde açıklanan amacı gerçekleştirmek üzere;

a) Plan ve projeler yapılmasına,

b) Plan ve projelerde önerilen hizmetleri yapmak için kredi sağlanmasına,

c) Bu hizmetlerle ilgili uygulama, deneme ve demonstrasyon çalışmalarının yapılmasına,

d) Kooperatifçiliğin geliştirilmesi, yaygınlaştırılması ve orman köylüsünün eğitilmesine ilişkin her türlü faaliyete katkıda bulunulmasına,

e) Kalkınma havzalarında Bakanlıkça hazırlanan genel planlar ve Genel Müdürlükçe hazırlanan özel plan ve projelerde önerilen alt yapı hizmetleri ile ekonomik kalkınma konularındaki yardımların yapılmasına,

f) Plan ve projesi yapılmış alanlar ile bu alanlar dışında kurulmuş ve ilgili maddelerdeki şartları taşıyan kooperatif veya kooperatif birliklerine Genel Müdürlükçe onaylanmış projelerine dayalı olarak yardım yapılmasına,

g) İlgili kamu kurum ve kuruluşlarına yaptırılan ve Bakanlıkça onaylanan projeli yatırım tesisi ile ilgili harcamalarla bu tesisin işletmeye açıldığı tarihte kuruluşlarını tamamlamış kooperatiflere veya kooperatif birliklerine tamamen veya kısmen devredilmesi sırasında oluşacak yardımların yapılmasına,

h) Orman köylülerinin kooperatifleşmelerini teşvik ve kooperatif birliklerinin kuruluşlarına katkıda bulunulmasına,

ı) Toplulaştırılması veya merkezi köy olması kararlaştırılmış, imar planı yapılmış olan orman köylerinde; muhtaç köylülere, merkezi yerde yapacakları konutlar ile işletme binaları, ahır, samanlık, kümes ve benzeri tarımsal tesisler için kredi verilmesine,

i) 6831 sayılı Kanunun Ek 3 üncü maddesinin (f) fıkrası gereğince iade yapılmasına,

j) 6831 sayılı Orman Kanununun 35 inci maddesinde yer alan yapı sistemlerinin geliştirilmesi ve iyileştirilmesi amacı ile hizmetlerin yapılmasına,

k) 2924 sayılı Kanun ile Orman Köylülerinin Kalkınmalarının Desteklenmesi Hakkında Yönetmelikte belirtilen hizmetlerle ilgili giderlerin yapılmasına,

l) Orman köylerinde yaygınlaştırılacak sosyal ve ekonomik amaçlı projeler için eğitim, deneme ve demonstrasyon çalışmalarının yapılması ile orman köylülerinin eğitilmesine,

m) Hizmetin gerektirdiği tüketim malları ve malzemeleri ile demirbaş makine teçhizat alınmasına,

n) Mahkemelerce iadesine karar verilen her türlü tahsilatın geri ödenmesine, ilişkin özel ödenek tertibinden yapılacak harcamaları kapsar.

Bakanlık Bütçesinde orman köylülerinin kalkındırılmasının desteklenmesi amacıyla tefrik edilmiş olan ödenekler de bu Esas ve Usullere göre kullandırılır.

Karşılıksız Yardımlara Ait Harcamalar

Madde 7 —

Orman köylülerinin ekonomik kalkınmasına katkısı bulunan projeler için eğitim, tanıtım, yayım, deneme ve demonstrasyon çalışmaları ile 2924 sayılı Kanun ve buna dayalı olarak çıkarılan Orman Köylülerinin Kalkınmalarının Desteklenmesi Hakkında Yönetmelik uygulamalarına ilişkin harcamalar karşılıksız yardım şeklinde yapılabilir.

Sosyal Nitelikli Kredilere Ait Harcamalar

Madde 8 —

Orman köylülerinin kalkınmalarına katkıda bulunmak, odunun yakıt maddesi olarak kullanılmasını azaltmak ve israfını önlemek, aynı zamanda ormanların korunmasını sağlamak amacıyla;

a) Dam örtüsü olarak; ahşap, toprak, teneke vb. çatı örtüsü kullanılan orman köylerinde bu malzeme yerine geçmek üzere uygun görülenlere kiremit ve galvanizli sac ve benzeri dam örtülüğü malzemeleri ile her türlü yalıtım malzemesi,

b) Odunun yakıt maddesi olarak kullanılmasını azaltmak amacıyla güneş, rüzgâr ve benzeri enerji kaynaklarından faydalanma sistemleri ile yüksek randımanlı ısıtma ve pişirme araçları ve ekipmanı,

c) Odun yerine kullanılacak linyit kömürü, likit gaz, biyogaz ve benzeri yakıt maddeleri ile araçları,

d) Ahşap dokuma tezgâhı kullanımını önlemek amacıyla madeni dokuma tezgâhı ile gerekli malzeme ve ekipmanı, muhtaç köylülere İdarece ayni veya nakdi kredi olarak verilebilir.

Ekonomik Nitelikli Kredilere Ait Harcamalar

Madde 9 —

Orman köylülerinin ekonomik gücünü arttırmak ve kalkınmalarına katkıda bulunmak suretiyle ormanlara olan olumsuz baskıların azaltılması amacıyla;

a) Fenni arıcılık faaliyetleri,

b) Küçük ve büyük baş hayvancılık ve yem bitkileri yetiştirme faaliyetleri,

c) Akarsu, göl, deniz ve tarla balıkçılığı faaliyetleri,

d) Her türlü ev ve el sanatları ile küçük sanayi faaliyetleri,

e) Tabii ve kültür mantar üretim faaliyetleri,

f) İpekböcekçiliği faaliyetleri,

g) Yayla, deniz, termal ve benzeri turizm faaliyetleri,

h) Termal, güneş ve rüzgâr enerjisine dayalı seracılık faaliyetleri,

ı) Her türlü meyve, sebze üretimi ve değerlendirilmesine ait faaliyetler,

j) Tıbbi ve aromatik bitki yetiştiriciliği ve benzeri faaliyetler,

k) Ormancılığın, tarım ve hayvancılığın geliştirilmesi amacıyla küçük sanayi tesisleri, orman, hayvan ve tarım ürünleri, el ve ev sanatları gibi ürünlerin satın alınması, depolanması ve pazarlanması; tesis edindirme ve tesisin niteliğini değiştirme hizmetlerinin desteklenmesi ile diğer hizmet konularına ait projelerde yer alan her türlü faaliyetler için muhtaç köylülere, kooperatiflere ve kooperatif birliklerine, ayni ve nakdi kredi yardımları yapılabilir.

Köylü Katkısı

Madde 10 —

Orman köylülerine ferdi olarak veya kooperatif ve kooperatif birliklerine yapılacak ayni ve nakdi kredi yardımlarında uyulacak esaslar şunlardır:

a) Sosyal yardım niteliği taşıyan 8 inci maddede belirtilen hizmet ve faaliyetlerde köylü katkısı aranmaz.

b) Ekonomik yardım niteliği taşıyan 9 uncu maddede belirtilen hizmet ve faaliyetlerde en az yüzde on oranında köylü katkısı aranır. Ancak, yörede mevcut kooperatifin üyesi olan ve projeli girişimlerinden kooperatife girdi sağlayan veya kooperatifin ürettiği ürünleri projesinde kullanan ferdi kredilerde yüzde on köylü katkısı aranmaz.

c) Kooperatif veya birliklerinin kredi yardımı ile karşılanacak finans ihtiyacı proje tutarından öz kaynak ve aynı proje için diğer kamu kuruluşlarınca sağlanan veya sağlanacağı belgelendirilen hibe ve kredi yardımları düşülerek tespit edilir.

d) Uygulanacak ekonomik amaçlı kooperatif proje tutarının en az yüzde on’u öz kaynak olarak karşılanır. Bir kooperatife en fazla bir konuda ekonomik amaçlı proje uygulanır. Modernizasyon ve revizyon amacıyla ek proje uygulayacak kooperatiflerde proje tutarının en az yüzde otuz’u, tevsi amacıyla ek proje uygulayacak kooperatiflerde proje tutarının en az yüzde elli’si kooperatif tarafından öz kaynak olarak karşılanır. Arsa payı, proje sabit yatırım tutarının yüzde beş’ini geçemez.

e) Kooperatif veya birliklerine yapılacak kredili yardımlarda kooperatiflerin sorumluluk sınırı da göz önünde bulundurulur. Kooperatif birliklerine yapılacak yardımlarda kooperatif birliğinin ve birlikçe uygulanacak projeye katılan kooperatiflerin durumu dikkate alınır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Kredi İşlemleri, Mal ve Hizmet Alımları

Kredilerin Verilme Şartları

Madde 11 —

Orman köylerinde oturan halk bu Esas ve Usullerde belirtilen kredilerden ferdi olarak ya da kurdukları kooperatif ve kooperatif birlikleri aracılığıyla yararlanabilirler.

A) Ferdi kredilerden yararlanabilmesi için;

a) 8 inci maddede belirtilen hizmetler için oturduğu köyü kapsayan projelerin yapılmış olması, 9 uncu maddede belirtilen hizmetler için ise oturduğu köyü kapsayan planın yapılmış, İl Koordinasyon Kurulunun uygun görüşünden geçmiş ve Genel Müdürlükçe onaylanmış olması,

b) Kendisinin idareye yazıyla istekte bulunması,

c) Kredilendirmeye esas teşkil edecek konunun, plan ve projelerde önerilmiş olması,

d) O köyün nüfusuna kayıtlı ve o köyde en az bir yıldan beri oturuyor olması,

e) Yapılacak yardımı bildirilen şartlara göre kullanmayı ve geri ödemeyi kabullenmiş olması,

f) Muhtaç olması ve bunun köy muhtarlığından alınacak onaylı belgeyle belgelenmiş olması,

g) Daimi işçi, memur ve bunların emeklilerinden olmaması,

h) Özellikle merkezi köylerde bilgi – görgü mübadelesi ve eğitim kolaylıkları nedenleri ile küçük sanayi, el ve ev sanatları konularında kredi alacakların, kapalı ve sağlık şartlarına uygun iş yerlerinin bulunması veya bu gibi iş yerlerini yaptırmayı kabullenmiş olmaları, şarttır.

Konu ile ilgili eğitim görmüş veya o konuda çalışmakta olanlar tercih edilir.

Ekonomik konularda her aileden aile reisi tercih edilmek üzere yalnız bir kişiye kredi verilir. Ancak doğal afet vb. nedenlerle daha önce kredilendirilen ve kredi borcu devam eden aile işletmelerinin toplam proje tutarının yüzde kırk ve üzerinde hasar görmesi ve bu durumun hasar tespit komisyonlarınca belirlenmesi halinde; bir defaya mahsus olmak üzere tesisin yeniden faaliyete geçirilmesi amacıyla ek kredi verilebilir.

B) Kooperatif ve kooperatif birliklerinin kredilerden yararlanabilmesi için;

a) Kooperatifçilik amaç ve ilkelerine uygun, ortakların sosyo–ekonomik ihtiyaçlarının giderilmesine yarayan, istihdam sağlayıcı, ortakların ürünlerini ve iş gücünü değerlendirici nitelikte, kalkınma planlarıyla tutarlı projelerin uygulamaya konulması veya orman köylülerinin sosyo–ekonomik kalkınmalarına katkıda bulunması,

b) Kanun ve ana sözleşmede belirtilen tüm yükümlülüklerini yerine getirmiş, yasal muhasebe defterlerini usulüne uygun tutmuş olması,

c) Yasal süresi içinde son genel kurul toplantısını yapmış, faaliyet göstereceği merkez ve alanın genel kurulca veya ana sözleşmeyle belirlenmiş olması,

d) Uygulanacak projenin; kooperatif genel kurulu ve Bakanlığın onayından geçmiş olması,

e) Kooperatifin merkez edindiği köydeki hanelerin en az yüzde ellibir’inin kooperatifte temsil edilmesi,

f) Uygulanacak projenin kapasitesine uygun olarak yeteri kadar köyden kapasite oranında ortak alınması,

g) Projeli faaliyetlerle ilgili kredi yardımının yapılmasında, 10’uncu madde (d) fıkrasındaki katkı paylarının kooperatif öz kaynaklarınca öncelikle gerçekleştirilmiş bulunması,

h) Her kademe kredisi tahsisinden önce, kooperatif veya kooperatif birliklerinin 18 inci maddedeki şartları yerine getirmiş olması,

ı) Projeyi uygulamaya devam ettiğinin, standart form ve talimatlara göre belirlenmiş olması,

j) Kooperatiflerin konusu gereği projeli faaliyetlerinde, arsa, bina ve tesislerin yer aldığı alanların; tapulu arazi, zilyet olarak kullandıkları arazi veya yetkili kuruluşlarca belgelendirilen 6831 sayılı Orman Kanununun 63 üncü madde kapsamındaki ağaçlandırma sahası, 17 nci ve 115 inci maddeleri uyarınca verilen izin ve irtifak hakları ile ilgili sahalar, aynı Kanunun 1 inci maddesinin (i) fıkrasına uygun sahalar, 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerin Aşılattırılması Hakkında Kanun ile 6777 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerin Aşılattırılması Hakkındaki 3573 sayılı Kanunun Sakız ve Nevileriyle Harnupluklara da Teşmiline Dair Kanunlarla tanınan haklardan yararlanarak faaliyet gösterilen sahalar olması, şartları aranır.

Proje geri ödemesi bitmeden revizyon, modernizasyon ve ek işletme sermayesi için kredi verilmez.

Kooperatif birliklerine yapılacak yardımlarda, birliğin uygulayacağı projeye katılan diğer kooperatiflerde de aynı şartlar aranır.

Proje uygulamasına başlanan veya ek kredi verilen köylerin beldeye dönüşmesi halinde de proje tamamlanıncaya kadar uygulamaya devam edilir.

Kredi yardımları kademeli ve kontrollü olarak kullandırılır.

Ferdi krediler için verilecek kredi üst limitleri her yıl Genel Müdürlükçe belirlenir.

Projelerin Hazırlanması

Madde 12 —

9 uncu maddede yer alan ve ilçe kalkınma planlarında öngörülen ekonomik konulardaki ferdi kredilendirmeye esas tip projeler Genel Müdürlükçe veya belirleyeceği il müdürlükleri tarafından her yıl yeniden hazırlanır ve Genel Müdürlükçe onaylanır.

Kooperatif kredilerinde ise; Proje konularına göre Genel Müdürlüğün belirleyeceği ilkeler doğrultusunda projeler kooperatiflerce hazırlanır. İdarece incelenir ve uygun görülenler Genel Müdürlükçe onaylanır.

Kooperatif projeleri;

a) Yeni yatırım projeleri,

b) Modernizasyon projeleri,

c) Genişletme-tevsi projeleri,

d) İşletme sermayesi projeleri, şeklinde hazırlanır.

Projelerin hazırlanması esasları Genel Müdürlükçe hazırlanacak Tamim ile belirlenir.

Başvurma

Madde 13 —

Bu esas ve usullerde belirtilen her türlü kredi talebi idareye yapılır. Kredi istekleri, İl Müdürlüğünce incelenir ve değerlendirilir.

Öncelik

Madde 14 —

Ferdi ve Kooperatif kredilerine tahsis edilen ödeneğin dağılımında;

a) Deprem, yangın, sel, toprak kayması gibi afetlerde zarara uğramış olanlar,

b) Orman içi köylerden başlamak üzere ağaçlandırma, erozyon kontrolü ve gençleştirme gibi ormancılık çalışmalarının en yoğun ve milli gelirden alınan payın en düşük, halk- orman ilişkilerinin en bozuk olduğu köyler, öncelik taşır.

Ayrıca, orman köylerinde kurulmuş veya kurulacak kooperatiflerden;

a) Orman ürünlerinin tüketimini azaltıcı ve israfını önleyici ve orman halk ilişkilerine olumlu etkide bulunacak konularda proje uygulayacaklara ve özel projeler uygulanan kalkınma havzalarına;

b) Ferdi kredi verilmek suretiyle açılmış aile işletmelerinin girdilerini karşılayacak veya bu işletmelerin pazarlama sorunlarına çözüm getirecek proje uygulayacaklara,

c) Bakanlığın hizmet politikasına uygun, Bakanlık içi kuruluşların çalışmalarına destek olacak projelere, öncelik tanınır.

Faiz Oranları

Madde 15 —

Kredi faizi; kooperatiflere verilecek krediler için uygulanacak faiz oranı; piyasa fiyat hareketleri, ekonomik durum ile mevduat ve kredi faizlerindeki gelişmeler dikkate alınarak, bankanın küçük ve orta ölçekli tarımsal işletme tanımına giren üreticilere doğrudan açtığı kredilere uyguladığı faizin yedide biri ila ikide biri arasında olmak üzere Bakanlıkça belirlenen faiz oranı uygulanır. Hesaplamada küsuratlar tama iblağ edilir. Bu oran her mali yılbaşında belirlenerek Maliye Bakanlığına bildirilir. Bankanın yıl içerisinde faiz oranlarında yapacağı değişiklik daha önce yapılmış borçlanma sözleşmelerinde dikkate alınmaz.

Ferdi ve kredi kooperatiflerinde ilk borçlanma senedinin imzalandığı tarihteki cari faiz oranı üzerinden proje uygulanır, uygulama süresinin uzaması halinde faiz oranındaki değişiklik dikkate alınmaz.

Ancak; ekonomik kriz dönemlerinde yüksek faiz oranı üzerinden kredilendirilen ferdi ve kooperatif projelerinin geri ödemelerinde cari olan kredi faizi ile arasında beş puanın üzerinde faiz farkı oluşması halinde geri ödemenin yürürlükteki faiz oranı üzerinden yapılması hususunda Bakanlık yetkilidir.

Özel ödenek gelirleri dışında özel amaçlı kredi sağlayan kurumlardan kaynak temin edilmesi halinde, bu kaynak 9 uncu maddede anılan hizmetler için kaynak temin eden kurumun öngördüğü faiz oranı ve diğer şartlara uygun olarak kullandırılır.

8 inci maddede yazılı hizmetlerden faiz alınmaz.

Borçlandırma

Madde 16 —

Ferdi kredilerde borçlandırma işlemi aile reisi tercih edilmek üzere eşlerden birisi üzerine yapılır.

Kooperatife veya kooperatif birliklerine yapılacak yardımlar için, Kooperatifler Kanunu ve ana sözleşmeye uygun olarak, sorumluluk sınırı olan limit içinde kooperatif veya birliklerin yönetim kurulu borçlandırılır. Bu limit üstünde kalan miktar için birlik veya kooperatif tüzel kişiliği ve buna ek olarak kooperatif ortaklarından yeteri kadarı, ortaklık sorumlulukları dışındaki kişisel menkul ve gayrimenkul varlıklarıyla, şahsi kefalet ve teminatları karşılığında müşterek ve müteselsil borçlandırılır.

Teminat

Madde 17 —

İdarece kendilerine ayni ve nakdi kredi yardımı yapılacaklar, en az iki muteber kefilin imzalayacağı borç senedi veya müşterek ve müteselsil borçlanacakların düzenleyecekleri borç senedi alınmak suretiyle veya banka teminatı veya ipotek karşılığında borçlandırılır.

16 ncı maddenin ikinci fıkrasına göre yapılacak borçlanma, ortakların müteselsil kefaletleriyle veya kooperatif projesi uygulanan taşınmaz tesisin yahut kooperatif tüzel kişiliğine ait taşınmaz malın birinci derecede ipoteği ile taşınır mal rehin edilerek yahut banka teminat mektubu alınarak yapılır. Belirtilen teminatlardan birisinin yeterli görülmemesi halinde ikinci veya üçüncü karşılık alınabilir.

Kullanma Esasları

Madde 18 —

Kredilerin kullandırılmasında bu maddede yazılı esaslar uygulanır.

a) Yılı programına alınan ferdi ve kooperatif projelerinden önceki yıllardan devam eden projelerin bitirilmesi için yeterli ödenek ayrılması esastır.

b) Kredi yardımı, kredi olurunda belirtilen esaslara göre belgelere bağlı olarak (fatura, müstahsil makbuzu, avans makbuzu vb. belgeler) yapılır.

c) İhale yapılması gereken projelerde; ihale işlemlerin sorumluluğu 3476 sayılı Kanunla değişik 1163 sayılı kooperatifler kanunu gereğince kooperatif yönetim kuruluna aittir. Ancak idare ihalelerde gözlemci bulundurur.

d) Krediler idarece belirlenecek kademeler halinde ve kontrollü olarak kullandırılır.

Taahhüt ve Taahhüt İhlalinde Geri Alma

Madde 19 —

Borçlandırılan kişi, kooperatif veya birliklerinden;

Ayni ve nakdi olarak yapılan yardımın önerilen konularda kullanılacağına, verilen mal ve malzemenin idarenin izni olmadan başkasına hiçbir surette devredilmeyeceğine, satılmayacağına ve idarece bildirilecek diğer şartlara uyulacağına dair bir taahhütname alınır.

Proje uygulaması esnasında idarece belirtilen şartlara uygun hareket etmeyenlerin verilmiş ayni yardım bedelleri ve nakdi yardım tutarlarını kapsayan borçları, borcun verildiği tarihten geçerli olarak geri alma tarihinde cari olan T.C. Ziraat Bankasının küçük ölçekli tarımsal işletme tanımına giren üreticilere uyguladığı orandaki gecikme faiziyle birlikte geri alınır. Bu kişi, kooperatif veya birlikleri bir daha bu haklardan yararlanamazlar.

Ancak, bu konuda başlangıçta alınmış taahhütnamede gösterilen günlerde taksitlerden birini ödemeyen borçluların bakiye borçları muaccel hale gelmekle birlikte, bu taksiti taksit tarihi ile ödeme tarihi arasındaki süre için her taksitte iki ayı geçmemek şartıyla, o gün cari olan T.C. Ziraat Bankasının küçük ölçekli tarımsal işletme tanımına giren üreticilere uyguladığı orandaki gecikme faizi ile birlikte kendi istekleriyle ödeyenlere muacceliyet hükümleri uygulanmaz.

İcra takibine esas olacak işlemler iki aylık sürenin bitiminden itibaren en geç bir ay içinde tamamlanarak dosya Hazine Avukatlığına iletilir. Dosya Hazine Avukatlığına iletilmeden, bu bir aylık süre içinde, taksit borcunu ödeyen kişi, kooperatif ve birlikleri hakkında muacceliyet hükümleri uygulanmaz.

Borcu muaccel hale gelen veya borcu sebebiyle icra takibine geçilen kooperatif veya kooperatif birliklerinin durumu, Bakanlıkça kurulacak bir komisyon tarafından yerinde incelenerek bir rapora bağlanır. Bu raporun Bakanlıkça uygun görülmesi halinde Maliye Bakanlığının onayı alınarak kooperatif veya kooperatif birliğine, muacceliyet tarihinden itibaren tanınacak en fazla bir yıl süre içinde, Bakanlıkça onaylanan raporda belirtilen hususların giderildiğinin belgelenmesi halinde, daha önce düzenlenen geri ödeme planları iptal edilir. Düzenlenecek yeni bir sözleşmeye dayalı olarak, işleyen yasal faizleriyle birlikte tahsil edilmek üzere beş yılı geçmeyecek şekilde yeni bir ödeme planı düzenlenebilir. Bu durumdaki kooperatif veya kooperatif birliklerine, tesisin çalışarak borcunu ödeyebilmesi amacıyla, proje değişikliği veya revizyonu zorunlu görülürse, bu Esas ve Usullerin 10 uncu maddesinin (d) bendine göre idarece ek kredi yardımı yapılabilir.

Ödeme Planı

Madde 20 —

Verilecek krediler için ödemesiz devrenin hemen bitiminden sonra, projesinin konusuna göre ilk yıllarda daha az, sonraki yıllarda daha fazla olmak kaydıyla idarece bir ödeme planı düzenlenir.

Orman köylülerine, kooperatif ve birliklerine yapılacak kredi yardımlarından, projelerinde belirtilen yatırım dönemi ve ödemesiz devre vade içinde olup, taksit alınmaz.

Yatırım dönemi, kredinin açıldığı tarihten kredi uygulamasının sona erdiği tarihe kadar geçen süredir. Bu süre üç yılı geçemez.

Ödemesiz devre: Kooperatif kredi uygulamasının sona erdiği tarihten itibaren bir yıl, ferdi kredide ilk kademe kredisinin verildiği tarihten itibaren bir yıldır. Ancak idareden kaynaklanan sebeplerle yılı içinde tamamlanamayan ve ertesi yıla devreden işlerde projenin bitim tarihi esas alınır.

Ferdi krediler için yatırım dönemi ve ödemesiz devre için tahakkuk ettirilecek faiz, geri ödemenin başladığı birinci yılda taksitle birlikte tahsil olunur.

Kooperatiflerde yatırım dönemi ve ödemesiz devre için tahakkuk ettirilecek faiz hesap edilir ve geri ödemenin başladığı ilk yılda sadece birikmiş faizler tahsil edilir. İkinci yıldan itibaren faizlerle birlikte krediler kademeli olarak tahsil olunur.

Yatırım dönemi uzayan projeler için uzayan süreler geri ödeme vadesine eklenir.

Geçmiş yıllarda uygulanan ve geri ödemeleri başlayan kooperatif projelerinde de bu durum göz önüne alınır. Bakanlıkça bu kooperatiflerin durumu incelenerek, uygun görülmesi halinde ek vade tanınır. Hiçbir surette toplam vade onbeş yılı geçemez.

Tahsilat

Madde 21 —

Borç senetlerini ödeme planına göre belli edilen tarihlerde ödemeyen şahıs, kooperatif ve birliklerin borçları muacceliyet kesbeder. Tahsilatın ne surette yapılacağı Bakanlıkça tamimle belirlenir.

Borç Erteleme

Madde 22 —

Borçlu, idarece kabul edilebilir bir sebeple borç taksitini zamanında ödeyemez ise, borç taksiti, her sözleşmeye dayalı proje dilimi için bir defaya mahsus olmak üzere, 12 aya kadar süreyle ertelenebilir. Erteleme hangi taksitten başlıyorsa, bu taksit dahil taksitlerin ertelenen süre kadar ileriye atılmasından doğan erteleme faizleri de kredilendirmede uygulanan faiz oranı üzerinden hesaplanarak o yıla ait taksit ile birlikte tahsil edilir.

Herhangi bir tabii afet veya olağanüstü durum dolayısıyla uygulanmakta olan ferdi veya kooperatif uygulama projesinde yüzde kırk’ın üzerinde hasar meydana geldiği, il müdürlüğünün teklifi ve valiliğin onayı ile oluşacak bir komisyon tarafından tespit edilmesi halinde; kişinin/kooperatifin ödenmeyen kredi borçları,Bakanlığın uygun görmesi halinde, ferdi projeler için on yılı, kooperatif projeleri için oniki yılı geçmemek şartı ile yeni bir ödeme planına bağlanır. Süre uzatımında esas ve usullerin 4 üncü maddesindeki vade süreleri dikkate alınmaz. Erteleme faizleri, kredilendirmelerde uygulanan faiz oranı üzerinden hesaplanarak ilgili taksitlere ilave edilir. Tabii afetlerden hasar gören tesislerle ilgili uygulama esasları Bakanlıkça tespit edilecek bir tamimle belirlenir.

Uygulanmakta olan kooperatif projesinde, fiilen kooperatif mülkiyetinde ve en az projede öngörülen kapasitenin yüzde elli’si ile çalışmakta olup geri ödeme planına bağlanmış taksitlerini ödeme güçlüğü çeken kooperatif veya birliklerinin durumları, Genel Müdürlükçe oluşturulacak Maliye Bakanlığının bir temsilcisinin de bulunacağı komisyon tarafından tespit edilmesi halinde; ödenmeyen kredi borçları, Bakanlığın uygun görüşü ile oniki yılı geçmemek şartı ile yeni bir ödeme planına bağlanır. Süre uzatımında Esas ve Usullerin 4 üncü maddesindeki vade süreleri dikkate alınmaz. Erteleme faizleri, ertelenen her yıl için kredilendirmelerde uygulanan faizin yüzde elli fazlası ile hesaplanarak ilgili taksitlere ilave edilir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Kredilerin Tahsisi ve Gönderilmesi ile Diğer Harcama İşlemleri

Kredilerin Tahsisi ve Gönderilmesi

Madde 23 —

Bu Esas ve Usullerde belirtilen şartları yerine getiren orman köylüsü ve kooperatiflere verilecek kredi tutarlarına ilişkin ödeme emirleri Genel Müdürlüğün talebi üzerine Bakanlık Bütçe Dairesi Başkanlığı tarafından ilgili Defterdarlık Muhasebe Müdürlüklerine gönderilir. Ödeneği temin edilen projelerle ilgili olarak görevli birimlerce düzenlenecek teknik raporda belirlenen tutarlar dikkate alınarak, il müdürlüğünce tahakkuk evrakı hazırlanır, tahakkuk müzekkeresi ve verile emri ekine, teknik rapor, kullandırılacak kredi tutarı, krediyi kullanacak orman köylüsü veya kooperatifin adı ve aktarmanın yapılacağı banka hesap numarasını belirtir ikinci derece ita amirinden alınacak onaya bağlanmak suretiyle, ilgililerin mahalli banka şubesindeki hesabına aktarılır.

Bankaca talep edilmesi halinde, söz konusu kredilerin ilgililerine ödenmesine, kredilerin takibine ve teminatların saklanması ile kredi geri dönüşlerine ilişkin hizmetlerinin karşılığı olarak bankaya ödenecek komisyon, düzenlenecek protokolde belirtilir ve karşılığı, kredi geri dönüşlerinden kesilmek suretiyle ödenebilir.

Mal ve Hizmet Alımları ile Diğer Harcamalar

Madde 24 —

Bu esas ve usullerin 6 ncı maddesinde belirtilen ve nakdi kredilerin dışında kalan mal ve hizmet alımları ile ayni yardımlarına ilişkin harcamalar; özel ödenek kaydedilen tutarlardan karşılanmak üzere il müdürlükleri emrine gönderilecek ödeme emirleri tutarında ve genel hükümlere göre yapılır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Çeşitli Hükümler

Yürürlükten Kaldırılan Mevzuat

Madde 25 —

24/3/2002 tarihli ve 24705 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanıp 1/1/2002 tarihinde yürürlüğe giren Orman Köylüleri Kalkınma Hizmetlerine İlişkin Esas ve Usuller yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlük

Madde 26 —

Bu Esas ve Usuller yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 27 —

Bu Esas ve Usulleri Çevre ve Orman Bakanı ile Maliye Bakanı müştereken yürütür.